Trước đây, tôi đã từng nói rất nhiều lần rằng sự đơn giản là điều tốt - nếu bạn có một phân tích cơ bản, bạn có thể phân bổ vào danh mục đầu tư dài hạn, bạn có thể sử dụng hệ thống theo xu hướng với các loại tài sản phù hợp, bạn có thể sử dụng phân tích kỹ thuật, hoặc bạn có thể kết hợp tất cả những ý tưởng này lại với nhau...

Tuy nhiên, dù đạt được thành công đến đâu, chúng ta cũng phải thừa nhận rằng thị trường là một môi trường khó khăn và đầy xung đột. Thật khó để kiếm được tiền và thật khó để duy trì kỷ luật cần thiết để làm được điều đó. Thị trường có khả năng xảy ra vô số sự kiện bất ngờ, mặc dù phần lớn thời gian, thị trường hầu như không làm gì cả, điều này có thể khiến chúng ta rơi vào cảm giác tự mãn nguy hiểm.

Bởi vì thị trường rất phức tạp nên việc tiếp cận chúng bằng một phương pháp rất phức tạp là điều có vẻ cực kỳ hấp dẫn. Nhiều trader nghĩ rằng càng nhiều chỉ báo, công cụ và những thứ cần điều chỉnh thì càng tốt - và sau đó họ điều chỉnh mọi thứ theo cách khác nhau đối với các cổ phiếu khác nhau và các khung thời gian khác nhau.

Tôi có biết một trader rất thích đường trung bình động (mặc dù anh ta chưa bao giờ kiếm tiền từ trading) và có cách tiếp cận dựa trên việc sử dụng kết hợp các đường trung bình động khác nhau cho mỗi cổ phiếu mà anh ấy cố gắng giao dịch!

Ảo tưởng về sự kiểm soát

Nhưng sau đó, tôi đưa cho bạn một nút bấm. Tôi thậm chí có thể nói với bạn rằng nút này không có tác dụng gì, nhưng bạn được phép nhấn nó trong khi xem các con số (điều này vẫn sẽ là ngẫu nhiên.) Sau khi làm điều này một lúc, tôi hỏi bạn rằng bạn có thể tác động đến các con số mạnh đến mức nào, và bạn gần như chắc chắn sẽ nói với tôi rằng bạn đã đạt được thành công nào đó.

Mặc dù chúng ta biết đó chỉ là ảo ảnh, nhưng việc có khả năng làm điều gì đó (thay đổi thứ gì đó, đẩy thứ gì đó, dịch chuyển thứ gì đó) khiến chúng ta cảm thấy rằng mình có thể kiểm soát được một số tình huống ngẫu nhiên. Mặc dù tôi đang diễn giải ví dụ này, nhưng hiệu ứng này đã được lặp đi lặp lại trong nghiên cứu về tâm lý học.

Bây giờ, hãy nghĩ về nền tảng giao dịch của bạn và tự hỏi liệu điều tương tự có thể xảy ra hay không.

Bạn có thể điều chỉnh cài đặt và màu sắc của chỉ báo, hoặc thiết lập màn hình và cảm thấy rằng, bằng cách nào đó, bạn đang làm điều gì đó có hiệu quả không? Tất cả chúng ta, tất cả con người, đều có trực giác kém về các sự kiện ngẫu nhiên đến mức khó có thể tin vào trực giác của mình. (Đây là lý do tại sao số liệu thống kê và đánh giá hiệu suất rất quan trọng đối với trader.)

Ngay cả khi bạn giao dịch không có lợi thế gì cả, bạn có thể cảm thấy một cách chính đáng rằng một số điều chỉnh đối với kỹ thuật vào lệnh hoặc điểm dừng lỗ đã tạo ra sự khác biệt thực sự không?

Hãy nhớ rằng, nếu ảo tưởng này có hiệu lực, bạn sẽ hoàn toàn bị thuyết phục về khả năng kiểm soát thứ gì đó hoàn toàn ngẫu nhiên và nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn. Loại quyết tâm đó có thể là sai lầm chết người trên thị trường.

Nó có thể không hoàn toàn xấu, ngoại trừ ở thị trường…

Một số nhà nghiên cứu cho rằng có lý do chính đáng khiến chúng ta có ảo tưởng về khả năng kiểm soát này. Trước hết, trong hầu hết các lĩnh vực nỗ lực của con người, nó có lẽ không gây hại nhiều đến thế; nếu bạn đang làm điều gì đó khá ngẫu nhiên thì việc bạn tiếp tục làm hay dừng lại có lẽ sẽ không tạo ra nhiều khác biệt đối với sự tồn tại lâu dài của bạn. (À, nhưng ở đây, một lần nữa, thị trường rất khác so với trải nghiệm còn lại của con người!)

Trên thực tế, ảo tưởng về khả năng kiểm soát có thể giúp bạn tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ đủ lâu để phát triển kỹ năng. Hãy tưởng tượng một cung thủ đang phát triển có kết quả ban đầu khá ngẫu nhiên, nhưng nếu anh ta tin rằng mình đang phát triển kỹ năng, thì anh ta có thể tiếp tục bắn đủ lâu để thực sự phát triển các kỹ năng thực sự và vững chắc.

Trên thị trường và trong trading, tôi nghĩ rằng nó hơi khác một chút và nguy hiểm hơn. Một trong những điều tôi tin chắc rằng sự nghiệp trong suốt của mình là có rất nhiều người đang làm những công việc vô nghĩa và không có lợi thế. Họ thường nghĩ rằng họ có lợi thế, nhưng thực tế không phải vậy, nhưng tại sao niềm tin đó - rằng họ thực sự có lợi thế và thành công sắp đến gần - lại có thể mạnh mẽ đến vậy?

Có khả năng nhiều người trong số họ đã trở thành nạn nhân của ảo tưởng này. Nhiều trader đập đầu vào màn hình và bàn làm việc (đôi khi, không phải theo nghĩa bóng) trong nhiều năm mà không thành công vì họ đang làm một việc không hiệu quả. Họ cảm thấy, thường rất mạnh mẽ, rằng họ có lợi thế và điều đó đang có hiệu quả, nhưng rốt cuộc thì kết quả chẳng đi đến đâu. Họ thay đổi mọi thứ và mỗi điều chỉnh nhỏ đều mang lại cảm giác hy vọng và kiểm soát mới, nhưng một lần nữa, điểm mấu chốt không được cải thiện. Điều này xảy ra bởi vì trader không hiểu rõ điều gì quan trọng và điều gì không trong trading.

Vậy, chúng ta có thể làm gì với ảo tưởng đó?

Hiểu được ảo tưởng này cũng chỉ ra con đường để cân bằng và kiểm soát tâm lý bởi vì chúng ta sẽ biết rằng chúng ta không tốt như chúng ta nghĩ trong thời điểm thuận lợi và chúng ta cũng không tệ như chúng ta cảm thấy trong những thời điểm khó khăn. Tất cả đều là một phần của dòng xác suất thông thường trong trading và tất cả chúng ta đều là trader trong tay một thị trường thường xuyên tức giận.

Ảo tưởng này dường như là một phần con người chúng ta và đó không phải là thứ bạn sẽ sửa chữa. Thay vào đó, hãy cố gắng hiểu nó; hiểu điểm yếu của bạn để bạn có thể làm chủ chúng và nghệ thuật giao dịch.

Sự khôn ngoan và khả năng kiểm soát tuyệt vời sẽ đến với trader hiểu rõ hơn những gì đang diễn ra bên trong mình và hiểu được sự nguy hiểm của những ảo tưởng và thiên kiến này.